Orcik Nasıl Yapılır?
Orcik yapımında şilfoni veya ağın üzümü adı verilen üzümler tercih edilir
Üzümlerin ezilmesi suretiyle elde edilen üzüm suyu içerisine "bulamaç toprağı" adı verilen özel topraktan bir avuç ilave edilip kaynatılır. Bu üzüm suyu kaynarken üzerinde oluşan köpük kevgirle alınır. Şıra (üzüm suyu) leğene boşaltılır ve dinlendirilir. Beyaz toprak tortusunun kaldığı kazan iyice temizlendikten sonra dinlenmeye bırakılan şıra, bez torbada tekrar süzülür ve ateşe bırakılır.
LİVİNC DENEN KARIŞIM
Yeniden kaynamaya başlayan şıradan bir sitil (kova) alınır, soğumaya bırakılır. Diğeri kazanda kaynamaya devam eder. Soğumaya bırakılan şıra, özel bir ağaçtan yapılan çarpacakla sürekli karıştırılır. Böylece livinc adı verilen karışım hazırlanmış olur. Livinc tekrar kevgirden geçirilerek kaynamakta olan şıraya yavaş yavaş katılır ve bu hazırlanan malzememize de 'bulamaç' adı verilir.
CEVİZLER ORCİĞE BANDIRILIR
Bu arada 1 gün önceden suya atılan kabuklu cevizler kırılarak ipe geçirilir. 50 cm. boyundaki ağaca 15 cm. aralıklarla cevizli ipler bağlanır. Kaynamakta olan bulamaca batırılıp çıkarılır. Yarım saatlik fasıllarla aynı işlem 4 ya da 5 defa tekrar edilir ve orcik şeklini alır. 4-5 gün güneşte kurutulan orcik, artık hazır hale gelmiş olur. Köpük orciği yapılırken de bütün işlemler aynı şekilde yapılır, ancak ipe dizilmiş cevizin batırıldığı bulamaç ısıtılmaz ve işlem soğuk bulamaçla yapılır. Elazığ ve çevresinde "bastuh" adıyla da bilinen pestil üzüm, dut ve erikten yapılmaktadır. Üzüm ile yapılana "bağ bastuğu", dut ile yapılana "dut bastuğu" ve erikten yapılana da "eşgili bastuğ" adı verilir.
YAPILIŞI:
Üzüm veya dut, gözenekli çuval içerisine konulur, hemen her köyde bulunan ve çoğunlukla ortaklaşa kullanılan "şilkem taşları" üzerinde kuvvetli şekilde sıkılır ve şırası çıkarılır. Daha sonra yörede özel olarak çıkartılan beyaz renkli bir avuç "beyaz toprak" ilave edilerek iyice karıştırılır ve dinlenmeye bırakılır. Toprakla mayalanmış bu sıvı, bir başka kaba dökülerek "toprağın" tortu kısımlarından arındırılır ve kaynatılmak üzere kazanla ateşe bırakılır ve azar azar un ilave edilirken, sürekli karıştırılır ve olabildiğince sıvı bir bulamaç elde edilmeye çalışılır. Bu bulamaç damlarda ve rüzgara karşı korunaklı yerlerde hazırlanmış "hasavan" adı verilen bezler üzerine serilir ve kurumaya bırakılır. Hasavan üzerinde kuruyan pestil, hasavanın arka yüzünün ıslatılması suretiyle çıkarılır ve kalıplar halinde aralarına un serpilerek tenekelerde saklanır. ve hizmetinize sunulur......